De zomerserie orgelconcerten in de Nieuwe Kerk in Middelburg wordt op dinsdag 9 augustus voortgezet door Willeke Smits. Zij speelt op het Van Leeuwen-orgel werken van Bach, Rameau, Chopin, Rheinberger, Rachmaninov en Liszt. Verderop in dit bericht vindt u een toelichting op dit bijzondere programma.
Het concert begint om 20.00 uur, toegang € 10, studenten € 8, kinderen tot 12 jaar gratis.

Willeke Smits is organist van de Hooglandse Kerk (Leidse Binnenstadsgemeente) in Leiden. Ze is de vaste bespeler van het monumentale De Swart-Van Hagerbeerorgel en het laat 19^e-eeuwse Father Willisorgel. Ook is ze de vaste begeleider van de Leidse Cantorij o.l.v. Hans Brons.
Tot medio 2018 was Willeke cantor-organist van de Tuindorpkerk in Utrecht, waar ze het monumentale Ruprechtorgel van de Tuindorpkerk bespeelde.
Willeke studeerde orgel bij Kees van Houten en Reitze Smits, kerkmuziek bij Bernard Winsemius en koordirectie bij Krijn Koetsveld aan het Utrechts Conservatorium. Daarna deed ze vervolgstudies in koordirectie bij Joop Schets en piano bij Geoffrey Madge. Ze nam deel aan concoursen in Arnhem, Leiden en Nijmegen en in 2017 was Willeke finalist van de ‘International Sweelinck Competition’ in Amsterdam en Haarlem.
Willeke is als ambassadeur van het orgel actief als concertorganist in binnen- en buitenland, waarin een uitdagende programmering die uitgaat van het karakter van het instrument centraal staat. Daarnaast is ze actief als docent en muzikaal coach van jong tot oud, waarbij de weg naar muzikaal speelplezier het doel is. Ze is lid van de redactie ‘Psalmen anders’, een supplement bij het Liedboek ‘Zingen en bidden in huis en kerk’. Melodieën van een aantal van deze nieuw bewerkte psalmen zijn van haar hand.
Willeke bracht diverse cd’s uit waarvan de cd met orgelwerken van Hendrik Andriessen een 10 kreeg in het blad Luister. Ze bracht een dubbel-cd uit met werken van Johann Gottfried Walther, ondergewaardeerd tijdgenoot van Johann Sebastian Bach, die met een 10+ in het blad De Orgelvriend werd geprezen. Een niet minder groot succes is de verschijning van ‘Happiness’, een cd waar je vrolijk van wordt!
In de zomer van 2022 verschijnt een nieuwe cd met muziek van Sweelinck, Van Noordt, Reincken, Buxtehude, Böhm, Steigleder en Bach op het De Swart-Van Hagerbeerorgel uit ca. 1565/1637 van de Hooglandse Kerk in Leiden.

PROGRAMMA

Johann Sebastian Bach 1685-1750 / Franz Liszt 1811-1886
Einleitung und Fuge aus der Kantate “Ich hatte viel Bekümmernis”

Jean Philippe Rameau 1683-1764
Gavotte et six doubles
bewerking: Willeke Smits

Frédéric Chopin 1810-1849 / Franz Liszt
Prélude in e, opus 28/4
Prélude in E, opus 28/9

Joseph Rheinberger 1839-1901
Introduction en Passacaglia uit Sonate 8

Sergei Rachmaninov 1873-1943
Vocalise, opus 34/14
Prélude in g, opus 23/5
bewerking Reitze Smits

Franz Liszt
Präludium und Fuge über den Namen BACH

De 19e eeuw met Liszt als rode draad
Muzikaal wonderkind Franz Liszt ontpopte zich als een markante persoonlijkheid met brede interesses. Op zijn twaalfde verhuisde de familie naar Parijs voor de muzikale opleiding van de jonge Franz, maar omdat hij buitenlands was werd hij niet toegelaten tot de opleiding. Hij was echter al snel geliefd in aristocratische kringen en ontpopte zich als briljant improvisator. Naast het pianospelen bewerkte Liszt graag bestaande composities van componisten die hij bewonderde voor piano, maar ook voor orgel, zoals te horen in de Einleitung und Fuge als der Kantate “Ich hatte viel Bekümmernis” en de Préludes in e en E voor piano. In deze zelfde geest is de Gavotte met variaties van Rameau, oorspronkelijk voor klavecimbel, bewerkt voor orgel.
De Beierse componist Joseph Rheinberger liet zich net als Liszt, ook door Bach inspireren. Als componist is hij vooral bekend door zijn orgelsonates, waarvan vandaag een gedeelte uit de achtste sonate zal klinken: de oude dansvorm, ook voor Bach een inspiratiebron: Introduction en Passacaglia.
Net als Liszt begon Rachmaninov als pianist, maar hij kwam er gaandeweg achter dat zijn grote passie bij het componeren lag. Dat deze weg niet vrij van hobbels was bleek wel toen César Cui zijn eerste Symfonie volledig afkraakte. Hij belandde in een depressie en schreef drie jaar geen noot meer. Gelukkig kon hij later zijn zelfkritiek overwinnen. Op het programma twee bewerkingen van de beroemde Vocalise en één van zijn Preludes, door Reitze Smits voor orgel bewerkt.
Het programma sluit af met Präludium und Fuge über den Namen BACH, een werk dat Liszt componeerde naar aanleiding van zijn enthousiasme over het in 1853-1855 nieuw gebouwde orgel van Ladegast in de Dom van Merseburg. Omdat in het muziekalfabet de Duitse B in Nederland een Bes is, en de Duits h in Nederland een b is het mogelijk om de naam BACH te vertalen naar een klinkend thema, iets wat door Bach zelf ook gedaan werd. Talloze componisten hebben in de loop van de tijd dit thema in hun composities verwerkt en deze Präludium en Fuga werd één van Liszt’s bekendste orgelwerken.
Willeke Smits